Istanbúl

Sennilega er auðveldara að ætla sér að lýsa litrófinu fyrir blindum en tyrknesku stórborginni Istanbúl fyrir áhugasömum. Það helgast af því að borgin, sem er með þeim stærstu í Evrópu allri, er svo einstök á margan hátt og frábrugðin mörgu sem þætti eðlilegt í öðrum borgum álfunar að erfitt er að færa í skiljanlegan búning það sem hún hefur upp á að bjóða.

Fyrir það fyrsta er hún stærsta borg Tyrklands með 16 milljónir íbúa samkvæmt opinberum tölum en fræðingar vilja þó meina að heildarfjöldi allra sem þar búa sé nær því að vera 20 milljónir. Istanbúl er höfuðstaður fjármála og menningar í landinu þó hún taki annað sæti gagnvart Ankara hvað stjórnsýslu varði. Lega borgarinnar er stórfengleg báðum megin Bosporussunds og hún tengir Evrópu og Asíu bæði bókstaflega og huglega.

Ferðamannaiðnaður er gríðarmikill í Tyrklandi og hvergi meiri en í Istanbúl. Götusölumenn eru óþreyttir að elta ferðalanga og bjóða þeim gull og græna og geta orðið pirrandi kringum helstu ferðamannastaði. Þeir hverfa þegar líða fer á haust og þá er einmitt hvað besti tíminn til heimsóknar. Hitastigið komið niður fyrir 30 gráður og loftraki minnkað til muna. Þá eru og mun færri ferðamenn á þvælingi og verðlag allt á hótelum, að söfnum og á minjagripum lækkar til muna. Þó skal hafa í huga að í Istanbúl snjóar þegar langt er komið fram á vetur.

Borgin skiptist gróflega í eftirtalin hverfi:

Asíuhlutinn er austari hluti borgarinnar með íbúðahverfi eftir öllum ströndum bæði Marmarahafs og Bosporus sunds.
Bosporus er hverfi velmegunar og þar má finna mörg af markverðustu kennileytum borgarinnar.
Galata hverfið hýsir flesta og bestu næturklúbba og bari Istanbúl. Þar er mikið líf öllum stundum.
Gullhornið er það svæði sem skilur evrópska hluta Istanbúl í smærri hverfi.
Nýborg heitir fjármálahverfi borgarinnar og þar eru líka helstu verslunarhverfin staðsett.
Princes Islands (Prens Adalan) kallast klasi níu eyja útifyrir borginni. Þar má finna hvað besta útsýn til borgarinnar og ekki skemmir að þar er öll umferð vélknúinna ökutækja bönnuð.
Sulthanamet er elsta hverfið og æðisleg blanda arkitektúrs og menningar frá heimsveldum Rómverja og Ottómana. Þarna eru frægustu ferðamannastaðir Istanbúl.
Vesturhverfin eru íbúðahverfi vestan til Evrópumegin.

Ratvísi

Istanbúl er risastór og þar er mjög auðvelt að villast. Reyndar hjálpar að víða er útsýn til sjávar en ranghalar, þröngar götur, umferð, læti og mannþröng getur auðveldlega svipt ferðamenn allri ratvísi. Nauðsynlegt er að hafa með sér gott kort af borginni jafnvel þó ætlunin sé aðeins að skoða helstu ferðamannastaði. Einnig er vænlegt að kynna sér helstu kennileyti áður en lagt er í hann. Gerðu það hér. Undir engum kringumstæðum leitaðu upplýsinga á götu úti. Fjölmargir sitja um ferðamenn í gróðavon og ýmsar sögur ganga um hjálpsemi heimamanna sem svo reynist aðeins svindl eitt.

Til og frá Istanbúl

Alþjóðaflugvöllur Istanbúl er Istanbul Atatürk flugvöllur en annar minni sem gjarnan er notaður af lágfargjaldaflugfélögum er Sabiha Gökçen flugvöllur.

Istanbul Atatürk liggur 20 kílómetra frá borginni til vesturs. Einfaldasta og fljótlegasta leiðin inn í borgina er með leigubílum frá flugstöðinni en far í miðbæinn kostar 30 tyrkneskar lírur, 2.000 krónur, og tekur í besta falli um 20 mínútur en 40 mínútur eru nærri lagi. Hraðstrætó, Havas, fer einnig frá flugstöðinni á 30 mínútna fresti til Taksim. Farið kostar 700 krónur. Aðrir möguleikar fela í sér að skipta þarf um vagna eða yfir í sporvagn á leiðinni inn í bæinn og taka því lengri tíma auk þess sem leiðinlegt er að dröslast slíkt með farangur. Það er þó töluvert ódýrara. Lest gengur frá vellinum til Aksaray þar sem sporvagn getur farið með þig áfram gegnum hverfin Sultanahmet, Eminönu og Tophane sem eru hvað líklegastir áfangastaðir ferðamanna. Slíkt ferðalag kostar aðeins 200 krónur en tekur líka um klukkustund.

Frá Sabiha Gökçen flugvelli tekur um klukkustund að komast í bæinn. Sá er í Anatolíu og ganga Havas vagnarnir þaðan og til Taksim fyrir 860 krónur. Ódýrari kostur er að taka strætisvagn E10 til Kadikoy og ferju þaðan til Eminonu eða Karikoy. Sú ferð léttir veskið um 400 krónur en tekur einn og hálfan tíma. Leigubílar eru fljótlegasti kosturinn sem fyrr en það er vart ódýrara en 3000 krónur.

Til umhugsunar: Reynsla ferðalanga er sú að verðlag á báðum flugvöllunum við Istanbúl er fáránlega hátt miðað við verðlag almennt í landinu. Kaffi eða bjór er á þreföldu verði hið minnsta.

Verslun og viðskipti

Vart þarf að taka fram að þeir sem á annað borð versla í Tyrklandi koma heim með leðurvörur, teppi, krydd, skartgripi eða keramikvörur en Tyrkir framleiða fyrsta flokks vörur í öllum þessum flokkum. Þeir eru þó engir aukvisar þegar kemur að skóm eða fatnaði eins og almennur klæðnaður borgarbúa ber með sér. Föt og skór eru mun ódýrari en á Íslandi en hafðu varann á þar sem margar verslanir selja falsaðar vörur.

Skemmst er frá að segja að til að verða sér úti um fyrrnefndu vöruflokkana fimm eru markaðir Istanbúl bestu staðirnir til þess arna. Úrvalið gríðarlegt í öllum flokkum og yfirleitt hægt að prútta í flestum básum. Vissulega má finna smærri verslanir víða um borgina sem einnig er þess virði að skoða en sé tilgangurinn ekki að eyða miklum tíma til verslunar eru markaðarnir bæði bestir og skemmtilegastir.

Séu minjagripir á óskalistanum er best að rölta um Sultanahmet og Beyoğlu en þar er gnótt slíkra verslana. Stórverslanir eru nýtilkomnar í landinu en þær helstu eru Vakko og Beymen. Pazar kallast smærri verslunarmiðstöðvar og má jafnan gera ágæt kaup þar og úrvalið fínt. Þær má finna víða um borgina.

Til umhugsunar: Stjórnvöld taka mjög hart á tilraunum til að fara með menningarverðmæti úr landi en komið hefur fyrir, óvart, að ferðafólk hefur keypt slíka gripi á mörkuðum eða í verslunum. Hart er tekið á slíku og fangelsisdómur líklegur. Best að láta allt vera sem fólk er ekki alveg viss um.

Samgöngur og snatterí

Þvælingur um borgina gæti verið auðveldari. Víst er lítill skortur á strætisvögnum, nýjum og gömlum sporvögnum, neðanjarðarlestum og reglulegum bátsferðum en fyrir gesti er kerfið flókið og leggja þarf töluvert á sig til að læra það. Hægt er þó að spara góðar upphæðir með því móti. Sé ætlunin að nota samgöngutæki stöku sinnum er einfaldast að fara inn á heimasíðu samgöngufyrirtækis Istanbúl og nota þar ferðaskipuleggjarann. Hann er þó aðeins nothæfur ef þú þekkir nöfn þeirra gatna sem þú vilt sækja. Sjá hér.

Kaupa verður svokallað token til nota í almenningsfarartækjum borgarinnar. Slíkt er hægt að kaupa í sjálfsölum,sjoppum og á lestar og rútustöðvum. Hver token kostar 120 krónur og gildir í öll samgöngutæki á vegum borgarinnar. Á sölustöðum fást rafrænir afsláttarmiðar, Akbil, sem sparar skildinginn ef þú ert að þvælast um borgina lengur en þrjá daga en borgar sig lítt ef dvalið er skemur en það. Þú getur fengið fyrirfram greitt Akbil kort eins lengi og þú vilt. Kortin gilda þó aðeins í IETT vagna (sjá neðar).

Tvær tegundir strætisvagna eru í borginni. Annars vegar þeir sem reknir eru af borginni sjálfri, merktir IETT, og hins vegar einkareknir vagnar. Þú þekkir þá í sundur af litunum. Þeir einkareknu eru alltaf bláir og grænir. Einkavagnarnir kosta svipað eða kringum 120 krónur.

Til umhugsunar: Ef þú vilt bara njóta þess allra besta og slaka á er í raun aðeins þörf að muna strætisvagn númer T4. Sá tengir Sultanahmet við Taksim torg gegnum Beyoglu og Istiklal Caddesi sem eru helstu næturklúbbahverfin.

Sporvagnar hafa ferjað íbúa Istanbúl frá 19. öld en alvarleg tilraun til að koma upp góðu neti slíkra vagna hófst ekki fyrr en 1990. Í dag er kerfið evrópumegin í borginni afar gott og öruggt og unnið er að því að lengja og breikka netið Anatólíumegin með göngum undir Bosporus sundi.

Neðanjarðarlestarkerfi er hér líka þó aðeins sé um tvær línur að ræða. Önnur línan, norður, er stutt og nýtist ferðamönnum lítt en suðurlínan tengir Aksaray við Atatürk flugvöll. Kerfið er allt nýlegt og allar stöðvar vel upplýstar og tiltölulega öruggar.

Fjölmargar ferjur og bátar fara reglulega yfir Bospurus sundið og kostar sú ferð það sama og í önnur farartæki borgarinnar eða 120 krónur. Leiðakerfið lítur svona út:

Karaköy – Haydarpaşa – Kadıköy
Kadıköy – Eminönü
Üsküdar – Eminönü
Üsküdar – Karaköy – Eminönü – Eyüp (Fyrir Gullna hornið)
Kadıköy – Besiktaş
Kabatas – Uskudar – Harem
Istinye – Emirgan – Kanlıca – Anadolu Hisarı – Kandilli – Bebek – Arnavutköy – Çengelköy
Anadolu Kavağı – Rumeli Kavağı – Sariyer
Eminönü – Kavaklar (Skemmtileg sigling fyrir ferðamenn)
Sirkeci – Adalar – Yalova – Cınarcık (Prinseyjar)

Að auki eru fjölmörg fyrirtæki sem bjóða annars konar skoðunarferðir með bátum staðsett víða og eru vel auglýst.

Ógrynni leigubíla er hvarvetna í borginni og er tiltölulega ódýr ferðamáti. Startgjaldið er 180 krónur og þjórfé óþarft. Stöku bílstjórar neita að nota mælinn en slíkar ferðir enda jafnan mun dýrari fyrir gesti svo best er að sleppa þeim alveg. Leigubílstjórar sem bíða fyrir utan flugvelli eða lestarstöðvarnar heimta gjarnan grimmt aukagjald fyrir svo best er að sleppa þeim líka. Best er að veifa leigubíl á ferð eða finna alvöru leigubilastöð.

Til umhugsunar: Löglegir leigubílar eru allir gulir. Aðrir eru ekki frá borginni og gjöld þeirra allt önnur. Hafið alltaf augun hjá ykkur. Leigubílstjórar reyna flestir að græða á ferðamönnum ef þeir geta.

Dolmus leigubílar finnast einnig hér. Eru það bílar sem fleiri en einn nota en þeir ferðast ávallt á fyrirfram ákveðnum leiðum. Þeir eru dýrari en almenningsvagnar en ódýrari en hefðbundinn leigubíll. Þeir eru líka gulir en merktir Dolmus á toppnum. Þeir hefja enga ferð fyrr en öll sætin eru setin en þeir eru oftast átta manna. Þeir henta ferðafólki lítið sem ekkert en ákveðið ævintýri er engu að síður að taka einn rúnt með slíkum bíl. Sjá hér hvernig bera skal sig að.

Hafir þú ævintýravilja eru þetta helstu leiðir Dolmus bíla í Istanbúl:

Taksim – Eminönü
Taksim – Kadıköy
Taksim – Aksaray
Kadıköy – Bostanci
Taksim – Tesvikiye
Beşiktaş – Nisantasi
Kadıköy – Üsküdar

Allt leiðakerfi borgarinnar má sjá hér. Neðanjarðarlestir eru merktar M1 og M2, sporvagnar eru merktir T1,2,3,4, og einn gamaldags ferðamannavagn er númer F1. Þá eru og tveir kapalvagnar gráir á kortinu.

Til umhugsunar: Fatlaðir geta vel komist um með almennings farartækjum. Helst eru vandkvæði vegna hjólastóla á tveimur neðanjarðarstöðvum en annars staðar ættu fatlaðir ekki að lenda í vandræðum. Hafa skal þó í huga að engar tilkynningar um næstu stopp eru í strætisvögnunum.

Söfn og sjónarspil

Enginn skortur er á forvitnilegum stöðum eða viðburðum í þessari miklu borg sem á sér ótrúlega sögu. Hér er aðeins stiklað á stóru enda af bognu nægtarborði að taka.

>> Hagia Sophia (Aya Sofya) – Ægissif á íslensku. Þetta mikla mannvirki stendur við Sultanahmet torgið. Sjá nánar hér. Opið 9 – 16.30 alla daga nema mánudaga. Aðgangseyrir 1700 krónur fyrir að skoða jarðhæð og svalir en 800 krónur annars.

>> Topkapihöll (Topkapi Sarayr) – Aðsetur soldána Ottóman veldisins í 400 af 600 ára valdatíð þeirra á svæðinu. Höllin er skreytt öllum þeim gersemum sem hægt er að hugsa sér og hundruðir vistarvera eru hver annarri fallegri. Þá er og í höllinni kvennabúr soldánanna og vopnabúr þeirra mikið og stórt. Aðeins er hægt að skoða kvennabúrið fyrrverandi með leiðsögumanni. Útsýn yfir Bosporus sund afar tilkomumikið. Þá má ennfremur sjá hluta eigna spámannsins Múhammeðs í höllinni. Opið 9 – 17 alla daga. Aðgangseyrir 1700 krónur og 1200 að auki ef skoða á kvennabúrið.

>> Sultanahmet moskan (Sultanahmer Camii) – Önnur risamoska í borginni með sex turnspírur og vart mikið síðra mannvirki en Hagia Sophia. Ólíkt henni þó er þessi í fullum rekstri og því þurfa áhugasamir að fara að venjum heimamanna. Ekki má sjást í hold að andliti frátöldu og fara verður úr skóm. Opið 9 – 19. Aðgangur ókeypis.

>> Basilíska vatnslindin (Yerebatan Sarnici) – Er stærst af mörgum vatnslindum sem Justinian fyrsti lét byggja á sjöttu öld til að tryggja borgarbúum vatn ef til umsáturs kæmi. Stórglæsileg bygging í dómkirkjustíl og lýsing og hljóð skapa ótrúlega lífsreynslu þeirra sem þangað fara. Þá eru lifandi fiskar syndandi um í vatnslindinni. Opið 9 – 18:30 alla daga. Aðgangur 850 krónur.

>> Hippodrome – Á sama svæði og fyrrnefnd stórvirki er Hippodrome sem var höfuðból borgarinnar (Constantinoble) á tímum Rómverja og Býsantína. Engin bygging er þar nú en svæðið er vinsælt meðal ferðamanna og heimamanna og þar má sjá fallega skúlptúra og höggmyndir sem safnast hafa þarna saman um aldaraðir. Skammt frá má sjá Þýska brunninn, fallegan gotneskan vatnsbrunn sem var gjöf frá Wilhelm II keisara Þýskalands á sínum tíma.

>> Kryddmarkaðurinn (Mısır Çarşısı) – Annar stærsti markaður eða basar í borginni stundum kallaður Egypski markaðurinn til aðgreiningar frá Risamarkaðnum. Þó öll möguleg og ómöguleg krydd sé seld þarna má einnig finna aðrar vörur úr heimi Íslams hvaðanæva að en áherslan er fyrst og fremst á matvörur. Kryddin sem þarna má kaupa skipta þúsundum og megn kryddlyktin kveikir í öllum sem þangað koma.

>> Süleymaniye moskan (Süleymaniye Camii) – Þessi moska rís hátt yfir Gullna Horninu og svipar til Sultanahmet moskunnar. Þessi þykir ólíkt drungalegri þó en hún var byggð as Sinan sem var helsti byggingafrömuður Ottóman veldisins á 16.öld. Þar eru líka grafhýsi hans sjálfs auk soldánsins Suleiman hins Stórfengleg og konu hans. Aðgangur frír bæði að moskunni og að grafhýsunum.

>> Galata Whirling (Galata Mevlevihanesi) – Musteri Farandmunkareglunnar, Dervisa, í dag en var áður heilagt hof hinnar leyndardómsfullu Mevlevi reglu. Byggingin í dag er notað sem bókasafn Dervisa en athafnir fara þó enn þar fram á sunnudögum milli 15 og 17. Pantið miða fyrirfram ef áhugi enda pláss takmarkað.

>> Ortaköy – Strandlengjan við Ortaköy moskuna beint undir Bosporus brúnni. Hér er hverfi listamanna og fullt af forvitnilegum verslunum og kaffihúsum. Vinsæll útimarkaður fer hér fram á sunnudögum og hér er næturlífið hvað fjörugast um helgar.

>> Galata turninn ( Galata Kulesi) – Einn besti útsýnisstaðurinn í borginni með 360 gráðu útsýn af toppnum. Turninn sjálfur ekki dónalegur enda byggður af Ítölum sem um tíma réðu þessu hluta borgarinnar í stríði sínu gegn Ottóman veldinu. Lyfta fer ekki alla leið á toppinn og nokkuð þröngt á útsýnispallinum en að öðru leyti príma viðkomustaður. Veitingastaður finnst þarna líka sem reglulega er með sýningar fyrir gesti sína en sá er nokkuð dýr og gíraður hundrað prósent að ferðamönnum. Opið alla daga frá 9 – 20 en útsýnispallur aðeins milli 9 og 19.

>> Miniaturk smálistagarðurinn – Hér er Lególand þeirra Tyrkja. Frábær garður með nánast öll helstu mannvirki tyrkneskrar sögu uppgerð í smáútgáfum. Er þessi garður minni en Lególand í Billund en fleiri mannvirki til sýnis. Opið daglega frá 9 – 18. Aðgangseyrir 400 krónur fyrir ferðamenn stóra og smáa. Heimasíðan.

>> Dolmabahçe höllin (Dolmabahçe Sarayi) – Önnur stórglæsileg höll soldána Ottómana en þessi miðsvæðis nálægt Taksim torgi. Byggð á 110 þúsund fermetra svæði og telur 285 herbergi og 43 sali. Hér bjó einnig þjóðhetjan Atatürk sína síðustu daga og lést hér 1938. Kvennabúr var hér og moska að auki og er hægt að skoða hvoru tveggja en greiða þarf sérstaklega fyrir það. Aðgangur aðeins með leiðsögumanni og tekur túrinn 45 mínútur. Lokað mánudaga og þriðjudaga en opið 10 – 17 aðra daga.

>> Chora kirkjan (Kariye Müzesi) – Skammt fyrir utan borgina í Edirnekapi má finna þessa þúsund ára gömlu kirkju frá Býsantín tímanum sem var á einum tímapunkti breytt í mosku og stórglæsilegar skreytingar faldar bak fölskum veggjum. Endurgerð nýlega og sjón að sjá. Opin alla daga nema miðvikudaga.

>> Beylerbeyi höllin (Beylerbeyi Sarayi) – Við fætur Bosporus brúarinnar Anatólíumegin er þessi aðalshöll Abdulaziz soldáns frá 19. öld. Íburðarminni en stærri hallir enda einungis ætlaður sem sumardvalarstaður en magnolíugarðurinn er ekkert minna en stórkostlegur. Opið 9 – 16 daglega. Aðgangur 450 krónur og 800 krónur í viðbót fyrir leyfi til myndatöku.

>> Çamlica hæð – Ein hæsta hæðin yfir borginni með miklu útsýni og þar hefur borgin komið upp fínum almenningsgarði með kaffihúsum og leiktækjum og verði er still mjög í hóf.

>> Prinseyjar (Prens Adalan) – Skammt suðaustur af borginni eru átta litlar eyjur sem borgarbúar sækja grimmt í enda stutta að fara og lengi vel var öll umferð vélknúinna ökutækja bönnuð á öllum eyjunum átta. Leiga á alls kyns tækjum og tólum eins og spíttbátum, hestakerrum, köfunarbúnaði og öðru slíku þarna að finna auk nægri bekkja til setu. Nokkur smærri hótel eru á eyjunum og mikil fólksmergð allar helgar á sumrin.

>> Risamarkaðurinn (Kapalıçarşı) – Flestar íslamskar borgir eiga sinn einstaka markað og Istanbúl er þar engin undantekning. Þvert á móti er Risamarkaðurinn, eða Yfirbyggði markaðurinn, af mörgum talinn fjörlegasti slíki markaður í heimi. Stór orð en markaðurinn stendur undir því nafni. Þar má finna allt milli himins og jarðar og sé það ekki til er það sótt og komið til þín innan stundar. Gildir einu hvað það er. 4400 stallar eru þar meðfram fleiri götum og þar er auðvelt að eyða heilum degi án þess að labba framhjá nokkrum stalli tvisvar. Það auðveldar málið þó talsvert að sölumenn sama varnings rotta sig saman og því eru teppasalar allir í hnapp og gullsmiðir í sínum hnapp og svo framvegis. Hluti markaðarins er orðinn heldur túristalegur og prísar geta verið dýrari en utan markaðarins en ekki sakar að vita almennt verð hluta sem prútta skal um á markaðnum. Sjá nánar allt um Risamarkaðinn hér.

>> Fornleifasafnið (Istanbul Arkeoloji Müzelen) – Eitt besta fornleifasafn veraldar og ómissandi með öllu. Ógrynni ómetanlegra forngripa sem fundist hafa í tyrkneskri mold frá hinum ýmsu tímum. Stórt safn tengt Súmerum, hluti úr miklum vegg Babýlon borgar og hlutar frá rómverskum marmarastyttum. Gefið ykkur góðan tíma því safnið er risavaxið. Opið alla daga nema mánudaga frá 9 – 17. Miðasalan lokar kl 16. Aðgangseyrir 400 krónur.

>> Safn tyrkneskra og íslamskra lista (Turk ve Islam Eserleri Müzesi) – Eitt merkilegasta safn gripa frá Tyrklandi og löndum Íslams í heiminum. Staðsett í afar fallegri höll við Hippodrome. Þetta safn er vart síðra en Fornleifasafnið. Fáir þú ekki nóg geturðu heimsótt Þjóðháttarsafnið sem er á neðstu hæð með sama miða. Opnunartími 9 – 17 nema mánudaga. Gjald fyrir fullorðinn 400 krónur.

>> Istanbul Modern – Nýlistasafn á heimsmælikvarða. Safnið ítrekað hlotið verðlaun fyrir framúrstefnu og hugmyndaauðgi við sýningar sínar. Gott kaffihús á efstu hæð. Opið alla daga nema mánudaga 10 – 18. Aðgangseyrir 400 krónur nema á fimmtudögum þegar aðgangur er gjaldfrjáls. Heimasíðan.

>> Tyrkneskt bað (Hamam) – Að fara til Istanbúl og prófa ekki baðhús innfæddra ætti að varða við lög. Þar eru aldagömul baðhús og enginn sem það prófar verður svikinn svo lengi sem baðhúsið er fyrsta flokks. Skipta þau hundruðum en þessi þrjú standa upp úr ár eftir ár.

Suleymaniye Hamam – Eina baðhúsið í allri borginni sem er opið báðum kynjum. Einstaklingur greiðir 6000 íslenskar krónur fyrir herlegheitin. Heimasíðan.
Cağaloğlu Hamam – Eitt af þeim betri í borginni og tíðsótt af ferðafólki. Opið alla daga til 20 á kvöldin. Aðgangur 2000 krónur en greiða þarf meira óski gestir eftir nuddi. Heimasíðan.
Cemberlitas Hamam – Staðsett á Cimberlitas torgi umkringt helstu merkisstöðum borgarinnar. Aðgangur 2000 krónur en meira fyrir nudd og þjónustu. Opið alla daga til 20. Heimasíðan.

> Vatnspípa (Hooka / Narghile) – Allir þekkja tyrknesku vatnspípuna sem var áður fyrr miðdepill hverrar einustu samræðna sem fram fóru í landinu. Pípan er meira reykt til hátíðarbrigða í dag og áhugavert að prófa jafnvel þó ekki sé um reykingamenn að ræða. Hundruðir tegunda er um að ræða bæði með eða án tóbaks. Flesta slíka staði, og margir þeirra afar forvitnilegir, má finna við Risamarkaðinn í Yaniceriler Caddesi. Þrír sem almennt mælt er með á því svæði eru:

Corlulu Ali Pasa
Koca Sinan Pasa Turbesi
Rumeli Kahvesi

> Tyrkneskt te (çay) – Þjóðardrykkur Tyrkja er rótsterkt te ræktað í fjöllunum við Svartahafið. Drukkið úr litlum staupum eins og skot og blandað eftir geðþótta hvers og eins. Slíkt er fáanlegt á flestum kaffihúsum í landinu.

> Raki – Ekki þjóðardrykkur en gæti í raun verið það. Vinsæll drykkur ekki síst sem fordrykkur ellegar með sjávarréttum eða stakur sér.

> Dondurma er afar sérstæður ís sem víða er seldur og afar vinsæll. Í hann er notuð rót orkidea sem gefur ísnum afar sérstakt bragð og tilfinningu.

> Ayran – Jógúrt þeirra innfæddra en mun þunnari en hefðbundnar slíkar vörur og talsvert súrari. Fyllir magann þó auðveldlega.

Fræg lokaorð

>Forðast skal í lengstu lög að drekka kranavatn í Istanbúl og Tyrklandi öllu. Þó strangt til tekið eigi það að heita drykkjarhæft þarf ekki annað en sjá að Tyrkir sjálfir líta vart við því eigi þeir annarra kosta völ. Flestir veitingastaðir bjóða upp á vatn í flöskum.

>Matur almennt er góður og hreinlæti víðast hvar í sæmilegu lagi. Tyrkneskur matur á vel við flesta nema stöku krydd geta farið fyrir brjóstið á stöku ferðamanni.

>Hafðu í huga að hótel- og veitingahúsaeigendur eru ansi séðir í Istanbúl. Mörg dæmi þekkjast um að verðlagning á slíkum stöðum sem fá meðmæli í ferðahandbókum eða á netinu hækkar ört í kjölfarið. Það er því ekki fráleitt að sækja ekki á staði sem fá mikil meðmæli því þeir eru undantekningarlítið talsvert dýrari en ella.

Líf og limir

Ákveðin hverfi í borginni eru ekki hundrað prósent örugg fyrir ferðafólk. Taksim og Laleli hverfin hafa versta orðið á sér en þar hafa menn allar klær úti að svindla á ferðamönnum. Alþekkt er að bjóða ferðafólki á ákveðin bar þar sem reikningurinn er svo verulega miklu hærri en eðlilegt getur talist. Viðkomandi er þá fylgt ógnandi að næsta hraðbanka ef ekki eru nægir peningar til að greiða herlegheitin.

Þjófnaðir eru nokkuð algengir og töluvert um þjófagengi á mörkuðunum. Best að taka engin verðmæti né veski með sér á slíka staði heldur aðeins einhverja seðla sem setur ferðalagið ekki úr skorðum þótt tapist.